Chat với TS. Nguyễn Thành Nam trước thềm 30/4

Đều đặn hai tuần một lần, buổi café “Chat cùng thầy Thành Nam” diễn ra đều mang lại cho học sinh khối 10 FPT nhiều tò mò và thích thú. Trong lần gặp ngày 25/4, câu chuyện trước thềm kỷ niệm ngày Giải phóng miền Nam 30/4 của thầy đã mang lại cho người tham dự bài học nhẹ nhàng, ý nghĩa về lịch sử, về cuộc sống đời thường.

Mở đầu buổi trò chuyện, thầy Nam lấy từ trong balo một bức ảnh được in đen trắng của một người lính trẻ, rồi hỏi tất cả thành viên tham dự ai là chủ nhân của những dòng chữ được viết trong tấm hình đó.

Dòng chữ gồm 4 câu, mô phỏng theo nhịp một bài thơ trong “Nhật ký trong tù” của Bác Hồ, viết nắn nót dưới chữ “Hồi Ký” lớn được tô bóng cẩn thận. Xin được trích đăng lại nguyên văn bài thơ mở đầu và câu chuyện “cafe” giữa thầy Nguyễn Thành Nam và các học trò FSchool:

“Viết văn tôi vốn chẳng ham

Sống trên nước bạn biết làm gì đây

Ngồi buồn viết mấy bài chơi

Chỉ mong các bạn đừng cười đừng chê

5-8-1969”

Các em xem kỹ đi, rồi đoán là ai viết những dòng này? Ở đâu?

“Chữ viết như graphiti ấy nhỉ?

Ở nước bạn? Có phải ở Trung Quốc không ạ?

Chẳng nhẽ lại là Bác Hồ? Hay Đại tướng?

Hay chiến tranh ở Campuchia…”

Ký ức đã lùi rất xa rồi, bọn em không nhớ được cũng bình thường. Nhưng hôm nay thầy vẫn muốn nhắc lại. Đây là cuốn nhật ký của một anh lính trẻ, bọn em nhìn kỹ tấm ảnh xem, rất trẻ. Thậm chí trẻ hơn bọn em bây giờ. Năm 1969, nước ta còn bị chia cắt bởi một dòng sông!

Sông Gianh phải không thầy? Không phải, sông Bến Hải mày ơi!

Nên anh lính này, muốn đi từ Bắc vào Nam để thực hiện cuộc trường chinh thống nhất, đã phải đi vòng sang nước bạn Lào. Các em đã đọc cuốn “nhật ký Đặng Thùy Trâm” chưa?

Em chưa đọc, nhưng em đã xem phim: “Đừng đốt, trong ấy đã có lửa”

Cuốn nhật ký này của anh lính cũng đã có hành trình hơn 30 năm vòng quanh thế giới.

Vào một ngày tháng 7/2003, một khách hàng người Mỹ lên gặp thầy. Ông nói: “Mai tôi phải về nước, tôi muốn nhờ ông giúp tôi một việc” và đưa cho thầy bức thư sau:

“Hồi ký của Lưu Đình Cương, Provenance, cuốn hồi ký này bị quân đội Mỹ ăn cắp mùa hè năm 1970, sau khi chúng tôi xâm lược vào Campuchia. Trại lính của tôi ở gần núi Bà Rá bên sông Bé, tại tỉnh Phước Long (hiện nay là Bình Phước). Tôi mới thấy sách này ở trên cái bàn Đại úy của tôi, và sau khi một vài ngày đọc thì lấy làm kỷ niệm. Tôi xin lỗi chưa trả lại cho người nhận. Jeff Olliff”.

Dựa trên những thông tin anh Cương viết trong nhật ký, và cũng nhờ linh hồn anh đưa đường, thầy và các bạn đã tìm được đến nhà anh ở Thái Bình.

Bố và các cô anh đã òa khóc: “Con tôi đây rồi, cháu tôi đây rồi”, khi thấy cuốn nhật ký này. Vì đây là kỷ vật duy nhất của anh mà gia đình có được. Trên bàn thờ anh, chỉ có một tờ giấy báo tử đã ố vàng với dòng chữ  thông tin rằng anh đã được mai táng “ở một khu vực riêng gần mặt trận”.

Thế đấy các em ạ. Đất nước ta đã chịu đựng những nỗi đau mà thầy trò mình chẳng bao giờ có thể hiểu được. Nhưng cũng chính chúng ta với cố gắng của mình sẽ làm dịu được những nỗi đau ấy.

Cô cháu gái anh Cương biết tiếng Anh, đã thay mặt ông mình viết mail cho Jeff Olliff cám ơn ông đã trân trọng giữ cuốn nhật ký của chú mình trong từng đấy năm để bây giờ mang đến cho ông mình niềm an ủi cuối đời được thấy đưa con bé bỏng trở về với gia đình.

*****

Không biết còn bao nhiêu cuốn nhật ký mang dấu vết lịch sử như vậy chưa đến được tay người thân của chủ nhân và cũng không biết còn bao nhiêu câu chuyện của thời chiến chưa được chia sẻ đến cộng đồng, nhưng chắc chắn câu chuyện của thầy Nguyễn Thành Nam đã góp phần “thức tỉnh” nhiều lứa tuổi của thế kỷ 21.

Học sinh FSchool và TS. Nguyễn Thành Nam đi tham quan FPT Software tại Hòa Lạc trong khuôn khổ buổi café “Chat cùng thầy Thành Nam”.

Một cách rất tự nhiên nhưng không kém phần thấm thía, học sinh FSchool đã được tạo cơ hội để hiểu thêm và tự tích lũy cho mình những tư liệu quý giá về một thời oanh liệt hào hùng mà cũng chất chứa nhiều mất mát đau thương của đất nước. 30/4, ngày kỷ niệm Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước cũng cận kề, mong rằng sau buổi trò chuyện này, các học sinh FPT sẽ thấm thía hơn về giá trị cuộc sống trong thời bình mà các bạn đang được hưởng, để học tập, rèn luyện tốt hơn và cũng để xứng đáng hơn với lịch sử của nước nhà.

Vân Anh