Học sinh nên làm gì để tự định hướng nghề nghiệp cho bản thân?

Nghề nghiệp là một phần quan trọng trong cuộc đời mỗi người, vì vậy có những người học một ngành nhưng cuối cùng lại chọn làm nghề nghiệp khác, cũng có những người làm rất nhiều công ty rồi mới tìm được chốn dừng chân. THPT là giai đoạn học sinh cần phải nghiêm túc định hướng về nghề nghiệp tương lai của mình để lựa chọn ngành học phù hợp. Dưới đây là các lưu ý để các em tự đánh giá bản thân mình một cách tốt nhất.

Định hướng nghề nghiệp là gì?

Định hướng nghề nghiệp là giáo dục toàn diện, cung cấp cho học sinh những thông tin và kinh nghiệm về các ngành nghề mà học sinh có thể theo đuổi trong tương lai. Đặc biệt đối với học sinh THPT, định hướng nghề nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bản thân, sự nghiệp và thành công của chính các em. Nếu định hướng nghề nghiệp không phù hợp, học sinh sẽ gặp phải nhiều khó khăn trong hành trình tìm tới đích, phải làm những công việc không đúng với chuyên môn, sở thích trong sự chán chường và hối hận. 

Tại sao phải định hướng nghề nghiệp?

Mặc dù mọi người đều biết hướng nghiệp là điều cần thiết nhưng không phải ai cũng hiểu được tầm quan trọng của nó. Có thể nói, việc định hướng nghề nghiệp mang lại những giá trị vô cùng to lớn:

• Định hướng nghề nghiệp sẽ giúp học sinh được làm công việc phù hợp với sở thích và năng lực của bản thân, từ đó đảm bảo chất lượng cuộc sống cả về khía cạnh vật chất và tinh thần. Quyết định nghề nghiệp sai lầm sẽ khiến bạn cảm thấy chán nản, bất lực, bế tắc và mất niềm tin vào chính mình.
• Việc hướng nghiệp chính xác ngay từ đầu giúp học sinh chạm đến thành công nhanh hơn vì công việc ấy nằm đúng sở trường và đam mê của các em.  
• Định hướng nghề nghiệp đúng sẽ làm giảm nguy cơ bỏ nghề, làm trái nghề, làm nhiều nghề khác nhau, thậm chí là thất nghiệp.
• Có định hướng nghề nghiệp bản thân đúng đắn, học sinh sẽ lên kế hoạch học tập hiệu quả hơn. Các em sẽ biết rõ mình cần trau dồi những gì, do đó tiết kiệm được thời gian và tiền bạc đầu tư vào việc học những khóa học, những ngành nghề không phù hợp.

Học sinh nên làm gì để tự định hướng nghề nghiệp cho bản thân?

1. Vượt qua định hướng nghề nghiệp của gia đình và không chạy theo trào lưu

Không ít bạn trẻ chịu ảnh hưởng từ những định hướng nghề nghiệp của bố mẹ, người thân. Mặc dù lời khuyên của người đi trước rất đáng quý nhưng các em cần nhận thức rõ về sở thích, mong muốn của bản thân và nhìn nhận ý kiến của gia đình ở góc độ khách quan nhất. Nếu nhận thấy những định hướng này không phù hợp, hãy cần kiên định với quan điểm của mình.

Bên cạnh đó, học sinh cũng nên tránh trường hợp chọn nghề nghiệp dựa trên tâm lý đám đông, thấy nghề nào đang hot, dễ kiếm tiền thì chạy theo nghề ấy bất chấp việc bản thân không phù hợp. 

2. Tìm hiểu bản thân

Người xưa có câu: “Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng”. Việc định hướng nghề nghiệp bản thân chỉ có thể chính xác khi các em lấy chính mình làm trung tâm và dành thời gian để tìm hiểu tính cách, tư duy của bản thân.

Nhiều bạn trẻ có quan niệm rằng bản thân mình đam mê hay thích điều gì thì mình sẽ làm tốt điều đó nhưng thực tế nghiên cứu cho thấy rằng logic này là chưa hoàn toàn chính xác. Đáp án đúng phải là ngược lại, khi bạn có thế mạnh và làm tốt một việc gì thì bạn sẽ đam mê với công việc đó. Vì vậy, đề tự định hướng nghề nghiệp bạn cần xác định được thế mạnh của mình là gì. Các em có thể dựa vào kết quả những việc làm em đã từng thành công trước đó hoặc nhờ đến sự đánh giá của bạn bè và người thân. 

Hãy dành thời gian để nhìn lại chính mình và trả lời 3 câu hỏi đơn giản sau đây:

• Tài năng và thế mạnh của em là gì?
• Em hài lòng với những hoạt động nào nhất?
• Những loại hoạt động tinh thần nào có thể thúc đẩy em không ngừng cố gắng?

3. Tìm hiểu các lĩnh vực nghề nghiệp trong xã hội

Để biết bản thân thích hợp với nghề nghiệp nào, việc đầu tiên học sinh cần tìm hiểu các lĩnh vực nghề nghiệp trong xã hội. Vốn dĩ mỗi nghề nghiệp lại có rất nhiều việc làm khác nhau nhưng các em cần nắm được những kiến thức tổng quát về các lĩnh vực.

Các em hãy suy nghĩ về tất cả các nghề nghiệp mà bạn cảm thấy phù hợp với tài năng và sở thích của mình. Trong mỗi ngành nghề đó bạn cần tìm hiểu các thông tin cụ thể sau:

• Tên nghề và những nghề nghiệp chuyên môn khác có liên quan trong cùng lĩnh vực
• Nhu cầu nhân sự đối với nghề nghiệp trên thị trường lao động 
• Những kỹ năng và phẩm chất cần thiết để theo nghề
• Nội dung và mục tiêu đào tạo của nghề nghiệp là gì
• Các đơn vị, tổ chức hiện đào tạo nghề, học phí học nghề và phương pháp, thời gian đào tạo.
• Những nơi có thể tìm việc sau khi học xong
• Xác định xem em có những năng lực và kỹ năng nào phù hợp với nghề

4. Học thêm kỹ năng mềm

Tham gia vào các khóa học kỹ năng mềm để khám phá và trau dồi là một phương pháp rất tốt để hướng nghiệp và định vị bản thân. Những người thành công chỉ dùng 25% kiến thức chuyên môn còn 75% còn lại là nhờ vào những kỹ năng mềm mà họ học tập và tích lũy được. FSchoolers có thể tham gia vào các khóa học kỹ năng tại trường, các câu lạc bộ hoặc bất kỳ một cộng đồng xã hội nào, khi đào sâu vào một kỹ năng các em sẽ xác định được công việc tương lai mình muốn làm.

Một trong những điểm nổi bật của FSchool là luôn chú trọng vào việc giúp học sinh phát triển toàn diện, hoàn thiện các kỹ năng mềm. Chính về thế FSchoolers luôn là những người tự tin, chủ động và sẵn sàng cho việc trở thành những công dân toàn cầu.

5. Tự trải nghiệm và khám phá

Cuối cùng, để tự định hướng nghề nghiệp cho bản thân trong tương lai, không gì bằng việc bạn tự mình trải nghiệm và khám phá. Đó là cách nhanh nhất và chính xác nhất để khám phá nghề nghiệp phù hợp với bản thân.